IETU pracuje nad Miejskim Planem Adaptacji dla Miasta Racibórz

Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych prowadzi kompleksowe prace nad opracowaniem Miejskiego Planu Adaptacji do Zmian Klimatu dla Miasta Raciborza. Dokument ten ma na celu zwiększenie odporności miasta na skutki zmian klimatycznych, wskazanie obszarów szczególnie narażonych oraz wypracowanie działań, które pozwolą skutecznie ograniczać ryzyko i podnosić bezpieczeństwo mieszkańców.

W pierwszym etapie prac eksperci IETU przygotowują diagnozę sytuacji klimatycznej i przestrzennej, obejmującą analizę trendów klimatycznych, zagrożeń takich jak powodzie, upały czy susze, a także ocenę istniejących zasobów i systemów, w tym zieleni miejskiej oraz infrastruktury retencyjnej. Diagnoza stanowi podstawę do określenia najważniejszych wyzwań adaptacyjnych stojących przed Raciborzem.

Prace nad Miejskim Planem Adaptacji w Raciborzu prowadzimy tak, aby jak najpełniej uchwycić lokalną specyfikę i potrzeby mieszkańców – podkreśla Piotr Cofałka, zastępca dyrektora IETU ds. badań i rozwoju. – Naszym celem jest przygotowanie diagnozy, która stanie się realnym narzędziem wspierającym miasto w podejmowaniu decyzji dotyczących adaptacji do zmiany klimatu. Dlatego tak ważne jest dla nas włączanie w ten proces różnych grup – od młodzieży, poprzez pracowników urzędu, aż po doświadczonych interesariuszy.

Równolegle IETU prowadzi szeroko zakrojone działania o charakterze edukacyjnym i partycypacyjnym. W listopadzie zorganizowano szkolenia wprowadzająco-edukacyjne skierowane do młodzieży, pracowników Urzędu Miasta oraz kluczowych interesariuszy. Ich celem było przedstawienie podstawowych informacji o zmianach klimatu, lokalnych zagrożeniach oraz systemowych i strategicznych narzędziach adaptacyjnych, a także budowanie wspólnego zrozumienia potrzeb miasta.

Istotnym elementem prac były również warsztaty mapowania problemów, przeprowadzone dla kilku grup odbiorców – młodzieży, pracowników urzędu, przedstawicieli różnych sektorów oraz mieszkańców Raciborza. Uczestnicy identyfikowali lokalne problemy i potrzeby związane ze skutkami zmiany klimatu, wskazywali obszary szczególnie narażone na podtopienia czy susze oraz dzielili się doświadczeniami wynikającymi z codziennego funkcjonowania w miasta. Zebrane informacje stanowią cenne uzupełnienie diagnozy przygotowywanej przez ekspertów.

Zagrożenia klimatyczne – takie jak ulewne i nawalne deszcze, powodzie, silny wiatr, susze czy fale upałów – różnie oddziałują na poszczególne części miasta – mówi dr Janusz Krupanek, ekspert ds. adaptacji do zmiany klimatu. – Dlatego kluczowe jest precyzyjne mapowanie obszarów problemowych i rozmowa z osobami, które na co dzień mierzą się z ich skutkami. Pozyskane dane pozwolą nam wypracować działania szyte na miarę Raciborza.

Rola zespołu IETU polega na połączeniu wiedzy naukowej, analiz przestrzennych i klimatycznych z wkładem społecznym, co umożliwia wskazanie realistycznych, opartych na danych i społecznie akceptowanych kierunków działań adaptacyjnych. Eksperci IETU moderują proces, analizują zgłoszone potrzeby, opracowują rekomendacje i przekładają je na zapisy o charakterze strategicznym.

Zależy nam, aby plan adaptacji był nie tylko dokumentem eksperckim, ale przede wszystkim praktycznym wsparciem dla miasta – wyjaśnia Wanda Jarosz, odpowiedzialna w IETU za prowadzenie dialogu ze społeczeństwem. – Dlatego stawiamy na dialog i współtworzenie – warsztaty, szkolenia i spotkania z mieszkańcami pozwalają nam rozpoznawać lokalne problemy i tworzyć rozwiązania oparte na rzetelnych danych, ale również na doświadczeniu społeczności Raciborza.”

W styczniu 2026 rozpocznie się etap programowania i planowania działań adaptacyjnych – organizacyjnych, edukacyjnych i inwestycyjnych.

Prace nad Miejskim Planem Adaptacji w Raciborzu realizowane są w sposób transparentny i integrujący różne środowiska. Dzięki zaangażowaniu społeczności lokalnej, przedstawicieli instytucji oraz specjalistów IETU dokument będzie stanowił solidną podstawę do dalszych działań na rzecz zwiększania odporności miasta na zmianę klimatu. Ważną częścią MPA są dwa załączniki: Koncepcja zagospodarowania wód opadowych oraz Koncepcja zazieleniania miasta.

Zrównoważone gospodarowanie wodami opadowymi to jedno z kluczowych wyzwań dla Raciborza – zwłaszcza w kontekście nasilających się zjawisk ekstremalnych związanych ze zmianami klimatu – podkreśla dr Katarzyna Samborska-Goik, ekspert ds. gospodarki wodnej. – Racibórz, jako miasto średniej wielkości o zróżnicowanej strukturze przestrzennej i hydrologicznej, wymaga podejścia zintegrowanego, opartego na przyrodzie oraz nowoczesnych technologiach.

Zarówno dla mieszkańców Raciborza, jak i władz gminy kwestie zagospodarowania wód opadowych oraz obszarów zieleni są bardzo istotne. Atrakcyjność miejsca zamieszkania, w tym m.in. dostęp do terenów zieleni oraz stan zagospodarowania tych terenów, wpływa na jakość życia mieszkańców. Wzrost zainteresowania mieszkańców zwiększaniem ilości i jakości terenów zielonych da się również zauważyć w obszarze projektów społecznych.