Druga wizyta studyjna w polskich regionach górniczych interesariuszy procesu sprawiedliwej transformacji z Ukrainy

Kolejna wirtualna wizyta studyjna przygotowana przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych oraz Główny Instytut Górnictwa odbyła się w ramach projektu, którego celem jest wymiana dobrych praktyk w obszarze sprawiedliwej transformacji regionów górniczych i transformacji sektora energetycznego. Przedsięwzięcie jest realizowane przy wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Banku Światowego w porozumieniu z Komisją Europejską. Ma na celu wymianę wiedzy oraz dobrych praktyk pomiędzy regionami węglowymi w Polsce i na Ukrainie.

Wyzwania, które stoją przed regionami węglowymi w związku z osiągnięciem neutralności klimatycznej do 2050 roku wymagają zaangażowania i wiedzy w zakresie sprawiedliwej transformacji i włączenia szerokiej grupy interesariuszy. Jedną z form współpracy jest wymiana doświadczeń pomiędzy regionami górniczymi Polski i Ukrainy oraz upowszechnianie sprawdzonych rozwiązań. Działania te ułatwiają planowanie procesu sprawiedliwej transformacji w zakresie przepisów prawnych, rozwiązań organizacyjnych, gospodarczych, środowiskowych i społecznych.

Program drugiej wizyty studyjnej, składający się z czterech wirtualnych spotkań (6-7.05; 11-12.05), został przygotowany przez ekspertów IETU oraz GIG, we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, Ministerstwem Aktywów Państwowych, Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego.

W drugiej wirtualnej wizycie studyjnej udział brało ponad 20 osób z Ukrainy – m.in. przedstawicieli pracowników administracji centralnej, w tym ministerstw, samorządów, związków zawodowych oraz przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych.

Tematyka drugiej wizyty skupiała się na zagadnieniach strategicznego planowania procesu sprawiedliwej transformacji energetycznej na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym.

Pierwszego dnia wizyty kwestie związane z przygotowaniem „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” przedstawiła pani Ksenia Ludwiniak z Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Działania podejmowane przez Ministerstwo Aktywów Państwowych w procesie przygotowania procesu sprawiedliwej transformacji w Polsce omówiła pani Ewa Rewakowicz. Natomiast kwestie wsparcia sprawiedliwej transformacji polskich regionów ze środków Unii Europejskiej przybliżył pan Daniel Baliński z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Zarys i specyfikę opracowywanego „Krajowego Planu Sprawiedliwej Transformacji” zaprezentował dr hab. Adam Drobniak, dyrektor IETU, który omówił kierunki interwencji na poziomie kraju: sprawiedliwą transformację społeczną – rynek pracy i społeczności regionów węglowych; skuteczną transformację gospodarczą – dywersyfikacja sektorów na rzecz wzmocnienia potencjału zatrudnienia oraz modelową transformację środowiskową na rzecz gospodarki zeroemisyjnej tworzącej nowe miejsca pracy. Planowanie procesu transformacji dla regionu śląskiego przedstawił pan Dariusz Stankiewicz z Departamentu Rozwoju Regionalnego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

Podczas kolejnych spotkań przedstawiono przykłady przedsięwzięć zrealizowanych na terenach pogórniczych i poprzemysłowych m.in. w Bytomiu, Katowicach i Zabrzu. W programie wizyty uwzględniono również prezentację obecnie realizowanych międzynarodowych projektów badawczo-wdrożeniowych, w których m.in. opracowywane są rozwiązania służące zwiększeniu efektywności procesu rekultywacji terenów zdegradowanych działalnością górniczą czy ograniczenia skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych na działalność górniczą.

Uczestnicy z Ukrainy podkreślali znaczenie prowadzenia dialogu ze wszystkimi uczestnikami procesu sprawiedliwej transformacji. Zwrócono uwagę na konieczność opracowania planu rozwoju gospodarczego, który będzie spójny z planami i działaniami na poziomie lokalnym, co pozwoli zapewnić nowe miejsca pracy i równe szanse dla górników, ich rodzin i pracowników w branżach bezpośrednio związanych z sektorem górniczym. Z dużym zainteresowaniem spotkała się tematyka związana z zagospodarowaniem terenów pogórniczych oraz wykorzystania potencjału gospodarczego wód kopalnianych.