Adaptacja do zmian klimatu na spacerze
Problem przystosowania miasta do zmieniającego się klimatu jest bardzo trudny. Zrozumienie skomplikowanych zależności wpływu warunków pogodowych na miejską przestrzeń ułatwiają tzw. spacery komentowane czyli wspólne z ekspertami omawianie problemów i rozwiązań w konkretnych lokalizacjach.
Biuro Zarządzania Energią Urzędu Miasta w Katowicach zorganizowało dwa spacery komentowane.
W śródmieściu Katowic - 14.10.2019, kwestie przystosowania przestrzeni publicznej do wysokich temperatur i intensywnych opadów deszczu objaśniała dr inż. arch. Justyna Gorgoń z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych. W spacerach udział wzięli przedstawiciele Rada Jednostek Pomocniczych z dzielnic Ligota-Panewniki, Zawodzie, Urzędu Miasta oraz mieszkańcy. Wszyscy uczestnicy stwierdzili, że spacery pozwoliły im dostrzec wiele ważnych zagadnień, m.in. to, że na adaptację do skutków zmian klimatu składa się szereg różnorodnych działań, których wspólną cechą powinna być ich powszechność.
Wysoki stopień uszczelnienia powierzchni miasta wzmacnia zarówno skutki intensywnych opadów, jak i wysokich temperatur. Brak zieleni (powierzchni biologicznie czynnych) i powierzchni przepuszczalnych dla wody jest powodem szybkiego spływu powierzchniowego wód opadowych, ograniczonej retencji wody w mieście, podtopień, a nawet powodzi miejskich. Przyczynia się też do nasilania występowania zjawiska miejskiej wyspy ciepła.
Większość przestrzeni publicznych w mieście to powierzchnie uszczelnione, dlatego bardzo ważne jest aby promować te rozwiązania, które mają znaczny procent powierzchni biologicznie czynnych – podkreśla dr inż. arch. Justyna Gorgoń.– Istotne jest także, aby w wymaganiach projektowych dotyczących zagospodarowania zarówno nowych przestrzeni publicznych jak i rewitalizacji istniejących, znalazły się zapisy nakazujące wprowadzanie rozwiązań z udziałem zieleni.
Zieleń parkowa, zielone dachy, ochrona bioróżnorodności, złagodzenie zjawiska miejskiej wyspy ciepła m.in. przez pokrycie budynków roślinnością, zwiększenie powierzchni zadrzewionej, pasy zieleni wokół przestrzeni zurbanizowanej, „zielone nawierzchnie” parkingów to tylko niektóre z poruszanych tematów.
W Ligocie - 15.10.2019, o sprawach związanych z zatrzymaniem deszczówki w mieście i zwiększeniem powierzchni zielonych mówił dr Leszek Trząski ze Śląskiego Ogrodu Botanicznego.
Musimy całkowicie zmienić nasze postępowanie z wodami deszczowymi: obecnie cały system jest nastawiony na ich możliwie najszybsze odprowadzanie, a potrzebujemy ich sprawnego przechwytywania – poprzez infiltrację do gruntu i retencję, zarówno w systemach technicznych, jak i w krajobrazie miasta oraz zagospodarowania ich nadmiaru – wyjaśnia dr Leszek Trząski. – To oznacza, że potrzebujemy integracji zarządzania zielenią, wodą (także wodami powierzchniowymi) i gospodarki przestrzennej. Potrzebujemy dobrych rozwiązań łączących skalę miasta, lokalnej zlewni, kwartału zabudowy aż po skalę pojedynczej nieruchomości. Zieleń w przestrzeni publicznej musi być najwyższej jakości - rozmieszczona, zaprojektowana i utrzymywana w taki sposób, by łączyła łagodzenie problemu wyspy ciepła z funkcją wodo- i glebochronną.
Odpowiednie zmiany w przestrzeni miasta obejmujące wprowadzanie elementów błękitno-zielonej infrastruktury takich jak: powierzchnie zielone (trawniki, łąki kwietne) skwery, parki kieszonkowe, zielone dachy, zielone ściany itp. mogą ograniczyć zarówno skutki opadów, jak i wysokich temperatur oraz poprawić klimat miasta.
Spacer komentowany to interaktywna, terenowa metoda edukacji różnych grup mieszkańców oraz użytkowników przestrzeni miasta.
Pozwala przekazać uczestnikom spacerów komentowanych wiedzę dotyczącą infrastruktury oraz różnych elementów zagospodarowania przestrzeni. Ponadto uczestnik spaceru może spojrzeć na przestrzeń ze swojej perspektywy identyfikując problematyczne miejsca i sytuacje oraz miejsca i pomysły na zmianę tej przestrzeni.
Spacer komentowany jest techniką pozwalającą stosunkowo łatwo zaangażować uczestników i umożliwiającą interakcje z nimi w przyjaznej atmosferze.