Wizyta studyjna delegacji z Ukrainy
12 grudnia br. rozpoczęła się w Katowicach pięciodniowa wizyta studyjna delegacji ukraińskiej. Odbywa się w ramach projektu dzielenia się wiedzą o procesie transformacji regionów węglowych finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przy wsparciu Banku Światowego.
Goście z Ukrainy, którzy dojechali do Polski z ogarniętej wojną Ukrainy, zostali uroczyście powitani przez Jakuba Chełstowskiego, marszałka województwa śląskiego oraz przedstawicieli NFOŚiGW, Banku Światowego i instytucji zaangażowanych w organizację wizyty podczas spotkania w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach.
W trakcie spotkania Jakub Chełstowski podkreślił, że nie ma jednej recepty na transformację regionów węglowych, a sam proces może być długotrwały - Śląsk transformuje się od lat 80. ubiegłego wieku. Dodał, że przygotowując się do transformacji trzeba wymieniać się doświadczeniami i warto o tym dyskutować w różnych gremiach związkowych, społecznych, biznesowych, z ekspertami, ze stroną rządową, z Komisją Europejską.
Gości przywitał również Paweł Mirowski – Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu „Czyste Powietrze” i efektywności energetycznej budynków. Wyraził zadowolenie, że wizyta rozpoczyna się w Województwie Śląskim, czyli regionie, który najbardziej narażony jest na skutki transformacji regionów węglowych. Przed Śląskiem stoi również wyzwanie efektywnego wydatkowania rekordowej puli ponad 5 mld EUR ze środków unijnej polityki spójności na lata 2021 – 2027 na dalszą transformację.
– Na przestrzeni ostatnich 30 lat zebraliśmy w Polsce wiedzę nt. wyzwań transformacji gospodarczej i sposobów ich zaadresowania. Dlatego też zdecydowaliśmy włączyć się w ten projekt dzielenia się z Państwem wiedzą i najlepszymi praktykami. Podczas rozpoczynającej się dziś wizyty studyjnej będą mieli Państwo możliwość zapoznać się z efektami dotychczasowych działań transformacyjnych, w pierwszym rzędzie na terenie Śląska. Zależy nam bardzo na dzieleniu się z Państwem naszymi doświadczeniami w tym obszarze – zarówno tymi dobrymi jak również tymi, za którymi stoją porażki. Dzięki temu będą mogli Państwo zabrać ze sobą do kraju nowe pomysły, przemyślenia, rozwiązania oraz kontakty. Jestem przekonany, że zaowocują one w przyszłości dalszą polsko-ukraińską współpracą, na rzecz transformacji jak i odbudowy Ukrainy – zwrócił się do przybyłych prezes Mirowski.
Głos zabrała również Magdalena Chawuła-Kosuri, ekspertka ds. sprawiedliwej transformacji w Banku Światowym, która wspomniała o skali wsparcia jakiego Bank Światowy udziela obecnie Ukrainie w czasie wojny. Podkreśliła jak istotny dla Banku Światowego jest obszar zapobiegania zmianom klimatycznym, dekarbonizacji i sprawiedliwej transformacji regionów węglowych.
– Programy wymiany wiedzy są dla Banku Światowego bardzo ważne, Bank planuje wsparcie dla państw, które podejmują wysiłek na rzecz transformacji i dążą do osiągnięcia neutralności klimatycznej – dodała M. Chawuła.
Wizyty studyjne mają ułatwić nawiązanie współpracy pomiędzy regionami oraz upowszechniać sprawdzone rozwiązania przydatne w planowaniu procesu transformacji regionu w zakresie przepisów prawnych, rozwiązań organizacyjnych, gospodarczych, środowiskowych czy społecznych.
Bardzo się cieszę, że IETU może podzielić się z naszymi przyjaciółmi z Ukrainy nasza wieloletnią wiedzą dotyczącą transformacji środowiskowej terenów zdegradowanych, poprzemysłowych czy zanieczyszczonych. Ważne, aby oprócz dobrych, sprawdzonych rozwiązań mówić o sprawach trudnych czy błędach jakie popełniliśmy przy procesach nadawania nowych funkcji takim terenom – podkreśla dr hab. Marta Pogrzeba, dyrektor Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych.
W czasach dyskusji o zmianach klimatu i neutralności klimatycznej, sprawiedliwej transformacji gospodarki i innowacyjnych technologiach będących podstawą transformacji sektora energetycznego wymiana informacji, wiedzy i doświadczeń jest niezwykle ważna, bo wyzwania stojące przed władzami regionalnymi i lokalnymi regionami, są poważne.
Po wojnie transformację regionów węglowych Ukrainy trzeba zacząć od nowa – podkreśliła Walentyna Moskalenko – doradca Premiera Ukrainy ds. Polityki Regionalnej. – Chcielibyśmy dobrze zrozumieć wszystkie aspekty tego procesu, dlatego tu na Śląsku chcemy rozmawiać zarówno o tym co się udało, jak i o tych kwestiach, które były trudne i nie zakończyły się powodzeniem. Przygotowanie procesu transformacji w regionach węglowych Ukrainy jest niezwykle trudne, ale jego przeprowadzenie będzie skutkować nowymi formami współpracy i wymiernymi korzyściami w przyszłości, szczególnie niezależnością energetyczną Ukrainy.
Uczestnicy wizyty studyjnej to przedstawiciele organów samorządowych, organizacji społecznych, stowarzyszeń oraz władz państwowych Ukrainy.
Nasi goście rozpoczynają swoja wizytę studyjną w Polsce od Górnego Śląska – regionu węgla kamiennego, który przeszedł jak do tej pory największe zmiany w naszym kraju, dzięki czemu jest bogaty w przykłady transformacji. W ciągu trzech dni możemy pokazać jedynie wybrane z nich, a nasi goście będą mieli okazję dowiedzieć się w czasie dyskusji, jak przebiegały procesy transformacji, jak przygotowywano oraz realizowano projekty oraz jak mogli angażować się w nie mieszkańcy – mówił Piotr Cofałka, zastępca dyrektora ds. badań i rozwoju w Instytucie Ekologii Terenów Uprzemysłowionych – By wykorzystać jak najlepiej czas oraz przekazać jak najwięcej cennych wiadomości i wiedzy gościom z Ukrainy, program wizyty jest bardzo intensywny.
Pierwszego dnia goście z Ukrainy zobaczyli katowicką Strefę Kultury, która powstała na terenach po dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”. Spotkają się z przedstawicielami organizacji pozarządowych w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum, będącym ośrodkiem innowacyjności, skoncentrowanym na rozwoju technologii energooszczędnych i poszanowaniu energii w budynkach.
W planie wizyty są spotkania z przedstawicielami samorządów m.in. Zabrza, Katowic i Bytomia. W Zabrzu goście zwiedzą trasę turystyczną w kopani węgla kamiennego Guido. W programie jest także dyskusja o nowych technologiach węglowych i wizyta w Głównym Instytucie Górnictwa. Ponadto wizyta w Regionalnym Centrum Gospodarki Wodno-Ściekowej w Tychach, w którym wykorzystuje się nowoczesne technologie do odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Kolejne spotkanie zaplanowane jest w Centrum Edukacji i Biznesu „Nowe Gliwice, które powstało na terenach zlikwidowanej Kopalni Węgla Kamiennego „Gliwice” oraz dawnych hałdach pogórniczych. Obok odnowionych zabytkowych budynków dawnej kopalni Gliwice powstały siedziby firm świadczących wysokospecjalistyczne usługi z branży elektrotechnicznej, energetycznej, telekomunikacyjnej, informatycznej i lotniczej.
15 grudnia br. Goście z Ukrainy wezmą udział w Konferencji: Zaangażowanie Banku Światowego w Sprawiedliwą Transformację w Polsce – podsumowanie i perspektywy.
W Koninie zaplanowane jest spotkanie z władzami miasta oraz przedstawicielami Agencji Rozwoju Regionalnego i ZEPAK.
Celem projektu “Dzielenie się wiedzą o procesie transformacji regionów węglowych – wizyty studyjne w polskich regionach górniczych interesariuszy z Ukrainy” jest przedstawienie interesariuszom z Ukrainy doświadczeń w zakresie transformacji polskich regionów górniczych – uwarunkowań administracyjno-prawnych, organizacyjnych, ekonomicznych, społecznych, przestrzennych, środowiskowych itd. – w kontekście działania struktur Unii Europejskiej. Przedsięwzięcie jest realizowane we współpracy z Bankiem Światowym, który jest zaangażowany w prowadzenie wymiany wiedzy między ukraińskimi i polskimi regionami węglowymi w ramach szerokiej inicjatywy pn. „World Bank Support to Coal Regions in Transition”. Podczas projektu przewidziano zorganizowanie wizyt studyjnych delegacji z ukraińskich regionów węglowych w polskich regionach węglowych przechodzących transformację.
Realizacja projektu rozpoczęła się 1 września 2020 roku, a jej zakończenie jest planowane do 30 czerwca 2023 roku. Do tej pory w projekcie wzięło udział ponad 100 przedstawicieli ukraińskiej administracji, społeczeństwa obywatelskiego i przemysłu. Podczas 3 wirtualnych wizyt mieli oni możliwość rozmowy i dyskusji z polskimi ekspertami i praktykami o najlepszych sposobach przeprowadzenia sprawiedliwej transformacji regionów węglowych na Ukrainie w oparciu o polskie doświadczenia.
