Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych jest koordynatorem międzynarodowego projektu CICADA4CE – Efektywność zarządzania adaptacją do zmian klimatu przez włączenie usług ekosystemowych zintegrowanych z aktywnością społeczną w miastach Europy Środkowej, w którym uczestniczy 12 partnerów z Czech, Niemiec, Słowacji, Słowenii, Włoch i Polski. Projekt jest finansowany z Programu INTERREG CE Unii Europejskiej. Drugim partnerem projektu z Polski jest miasto Sosnowiec.

Zmiany klimatu są obecnie jednym z najbardziej znaczących problemów na świecie. Początkowo główne działania koncentrowały się na mitygacji, czyli zmniejszaniu emisji gazów szklarniowych m.in. dzięki ograniczaniu spalania paliw kopalnych, zwiększaniu efektywności energetycznej, korzystaniu z odnawialnych źródeł energii, czy oszczędzaniu energii. W ostatnich latach wzrosło znaczenie działań adaptacyjnych jako dostosowania się i ograniczania skutków zmian klimatu.

Wpływ skutków zmian klimatu na obszary zurbanizowane to wyzwanie, któremu jeszcze nie umiemy sprostać, m.in. ze względu na brak lub małe zaangażowanie zainteresowanych stron i społeczności lokalnych obniżające efektywność wdrażania miejskich strategii adaptacyjnych. Na możliwości adaptacyjne miasta składają się jego potencjał technologiczny, ekologiczny, organizacyjny i społeczny. Stąd niezbędne jest zastosowanie podejścia integrującego: usługi ekosystemowe, udział inteligentnej społeczności i inteligentnego miasta.

Celem projektu CICADA4CE jest wzmocnienie miejskich strategii/planów adaptacji do zmian klimatu dzięki upowszechnieniu działań bazujących na rozwiązaniach opartych na zasobach przyrody (Nature-based Solutions, NbS) i usługach ekosystemowych oraz ich zintegrowanie z „twardymi” rozwiązaniami technicznymi/technologicznymi. To podejście będzie także powiązane z motywowaniem, angażowaniem i włączaniem społeczności lokalnych co umożliwi wspólne planowanie oraz wdrażanie w miastach działań adaptacyjnych opartych jednocześnie na ekosystemach i społecznościach – Ecosystem-based Adaptation with Community-based Adaptation (ECbA).

W projekcie CICADA4CE modele współpracy przy budowaniu miejskich strategii opartych na koncepcji ECbA zostaną wypracowane w procesie współtworzenia i wspólnej realizacji planów działania w 5 europejskich miastach pilotowych. Pozwoli to na korzystanie z różnych doświadczeń partnerów projektu co zapewni ich funkcjonalność i użyteczność oraz da możliwość przenoszenia rozwiązań do innych regionów Europy.

Realizatorzy projektu we współpracy z władzami lokalnymi, organizacjami badawczymi i innymi zainteresowanymi stronami będą pracować nad wzmocnieniem integracji i synergii między innowacjami technicznymi/technologicznymi, środowiskowymi, gospodarczymi i społecznymi, aby wspólnie wypracować najbardziej efektywne rozwiązania mobilizujące potencjał ekologiczny i społeczny miast do działań służących ochronie klimatu oraz adaptacji do skutków jego zmian.

Projekt CICADA4CE rozpocznie się od identyfikacji wymagań, wyzwań i możliwości w zakresie zwiększania odporności oraz adaptacji do zmian klimatu w 5 pilotowych miastach – Brzecław (Czechy), Dubnica nad Váhom (Słowacja), Kranj (Słowenia), Nichelino (Włochy), Sosnowiec (Polska). Następnie wspólnie zostanie opracowana zintegrowana koncepcja ECbA, która będzie podstawą do utworzenia Miejskich Żywych Laboratoriów (Local Living Lab) i zainicjowania w nich procesów współtworzenia strategii/planów adaptacji do zmian klimatu.

Budowanie potencjału adaptacyjnego miast będzie wspierane przez uczestnictwo odpowiednich zainteresowanych stron już biorących udział w procesach przystosowania się do zmiany klimatu. Aby zapewnić motywację i zaangażowanie zainteresowanych stron i przedstawicieli społeczności lokalnych zostaną zastosowane różne formy pogłębiania wiedzy na temat procesów adaptacji do zmian klimatu w miastach. Realizatorzy projektu CICADA4CE będą upowszechniali i promowali działania adaptacyjne, w których zostaną wykorzystane istniejące w przestrzeni miast ekosystemy przyrodnicze np. zapadliska wypełnione wodą, mokradła, lasy miejskie, nieużytki itp. Jednocześnie pokazane zostaną korzyści dla środowiska i mieszkańców wynikające z realizacji działań adaptacyjnych opartych na zasobach przyrody.

W rezultacie strategie/plany będą opierać się na innowacyjnych, kompleksowych ramach adaptacji do zmian klimatu, obejmujących usługi ekosystemowe oraz działania społeczności lokalnych.

Oczekujemy, że w ciągu 2,5 roku współpracy działania pilotażowe, testowanie proponowanych innowacji technicznych, ekonomicznych, społecznych i ekosystemowych w 5 miastach oraz ich synergie wykażą korzyści z ekosystemowego i społecznościowego podejścia do adaptacji do zmian klimatu.

Konsorcjum projektu:
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Polska (koordynator)
Leibniz Institute of Ecological Urban and Regional Development, Niemcy
Slovak University of Technology in Bratislava, Słowacja
Municipality of Dubnica nad Vahom, Słowacja
IURS – Institute for Sustainable Development of Settlements, Republika Czeska
City of Breclav, Republika Czeska
LINKS Foundation, Włochy
LAMORO Development Agency, Włochy
Municipality of Nichelino, Włochy
Urban Planning Institute of the Republic of Slovenia, Słowacja
City of Kranj, Republika Czeska
Gmina Sosnowiec, Polska

 

Okres realizacji projektu: czerwiec 2024 – listopad 2026

Koordynator projektu CICADA4CE w IETU: Anna Starzewska-Sikorska, e-mail:

Strona internetowa projektu: https://www.interreg-central.eu/projects/cicada4ce/

 

Źródło finansowania:

Projekt otrzymał finansowanie w ramach instrumentu INTERREG Europa Środkowa, CE0200553